Άγιος Βασίλης έρχεται…

            Κάθε χρόνο, η ελληνική παράδοση θέλει τον Άγιο Βασίλη να φέρνει δώρα στα παιδιά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Η επιβράβευση των «καλών» παιδιών στο τέλος της χρονιάς έχει τις ρίζες της στον Μεσαίωνα, όπου η νοικοκυρές του σπιτιού έφτιαχναν ιδιαίτερα γλυκίσματα για τα παιδιά. Με την πάροδο του χρόνου το έθιμο εξελίχθηκε, πλέον αντί για γλυκά επιβραβεύουμε τα παιδιά με παιχνίδια. Αν και η αγορά παιχνιδιών θεωρείται απλή διαδικασία, για πολλούς είναι αρκετά αγχωτική λόγω της μεγάλης ποικιλίας που υπάρχει σήμερα.  Παρακάτω θα βρείτε μια προσωπική λίστα με προτάσεις για δώρα για τους μικρούς μας φίλους με βάση την ηλικία και των τομέων που ενισχύουν τα παιχνίδια αυτά!

Από 2 έως 4 ετών

                    

        Το αντιληπτικό και εκφραστικό λεξιλόγιο αναπτύσσεται ραγδαία σε αυτές τις ηλικίες. Παιχνίδια όπως, η φάρμα, τα κουζινικά, τα εργαλεία, το κουκλόσπιτο, το καρότσι super market, οι κούκλες , τα αυτοκινητάκια κ.α. αποτελούν ερεθίσματα για εκμάθηση νέου λεξιλογίου. Επίσης, επιτραπέζια όπως, «Που ζουν τα ζώα», «Σχήματα και χρώματα», «Ταίριαξε το», «Γίνεται από…» κ.α. ενισχύουν το γνωστικό κομμάτι καθώς και τις δεξιότητες της αντιστοίχισης, της ταύτισης, της κατηγοριοποίησης.

Από 4 έως 6 ετών

      

                    

                Σε αυτή την ηλικία η ομιλία των παιδιών μοιάζει πολύ με την ομιλία των ενηλίκων, κάνουν μεγάλες προτάσεις, είναι σε θέση να αφηγηθούν γεγονότα με τη χρονολογική τους σειρά και ρωτούν για τα πάντα. Επιτραπέζια με γράμματα και αριθμούς τους προετοιμάζουν για το σχολείο ενώ παιχνίδια μνήμης και αλληλουχίας ενδυναμώνουν τις μαθησιακές τους ικανότητες.

Από 6 έως 8 ετών

         Τα παιδιά αυτής της ηλικίας ενδιαφέρονται για παιχνίδια με λεπτομέρειες. Απολαμβάνουν την αλληλεπίδραση με άλλους και παιχνίδια όπως, «Μάντεψε ποιος», « Στο κεφάλι μου το ‘χω» κ.α. που ενισχύουν τη μνήμη και την παρατηρητικότητα καθώς και την πραγματολογία, σημασιολογία και σύνταξη.

Από 8 έως 10 ετών

    

        Τα παιδιά σχολικής ηλικίας προτιμούν να παίζουν παιχνίδια γνώσεων, παιχνίδια με μαθηματικές πράξεις, παιχνίδια ταχύτητας και μνήμης. Τα παιχνίδια αυτά ενδυναμώνουν το πραγματολογικό και το σημασιολογικό κομμάτι της γλώσσας καθώς και τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού.

Από 10 έως 12 ετών

                                  

         Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά ελκύονται από πιο απαιτητικά παιχνίδια. Παιχνίδια που συνδυάζουν γνώσεις, ταχύτητα και παρατηρητικότητα και βελτιώνουν το μορφολογία, την πραγματολογία και τη σημασιολογία.

         Σαφώς κανένα παιχνίδι από μόνο του δεν μπορεί να παρέχει όλα αυτά τα ερεθίσματα, είναι απαραίτητο να καθίσουμε να παίξουμε εμείς με τα παιδιά μας. Ζούμε στην εποχή όπου οι ηλεκτρονικές συσκευές ( κινητό, η/υ, tablet, κονσόλα, κ.α.) μας λύνουν πολλές φορές τα χέρια καθώς το παιδί μπορεί να παίξει ευχάριστα μόνο του με αυτές· ωστόσο μέχρι την ηλικία των 12 ετών καλό θα είναι να τις αποφεύγουμε. Τα παιδιά μέχρι τη ηλικία των 12 είναι εύπλαστα και ευαίσθητα, είναι σημαντικό να τους παρέχουμε σημασία και τον περισσότερο από τον ελεύθερο χρόνο μας. Κανένας ενήλικας δε θυμάται να παίζει μόνος του με το ηλεκτρονικό του, όλοι μας όμως σίγουρα θυμόμαστε εκείνο το απόγευμα που παίζαμε με την οικογένειά μας, τους φίλους μας, τους συγγενείς μας. Ας δημιουργήσουμε ευχάριστες αναμνήσεις για τα παιδιά μας!

           Σας εύχομαι να περάσετε όμορφα τις ημέρες των γιορτών, με αγάπη και αξέχαστες στιγμές! Καλές Γιορτές!

« Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

          

Η ναυμαχία της λογοθεραπείας!

                Στην αποκατάσταση των αρθρωτικών και των φωνολογικών διαταραχών συνήθως ακολουθούνται συγκεκριμένα βήματα. Τα βήματα αυτά ξεκινούν από την ορθή άρθρωση των φωνημάτων- στόχων μεμονωμένα, την τοποθέτησή τους  σε συλλαβές, λέξεις και φράσεις και ολοκληρώνονται με την αυτοματοποίηση της τοποθέτησης. Η τοποθέτηση των φωνημάτων- στόχων ήταν ένα από τα πιο «βαρετά» βήματα για τα παιδιά καθώς απλά επαναλάμβαναν  συλλαβές, πλέον έχει μετατραπεί σε διασκεδαστική δραστηριότητα.

               Η «ναυμαχία» είναι ένα παιχνίδι στρατηγικής δύο παικτών με πλοία, αριθμούς και  γράμματα. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να βυθίσετε τα πλοία του «αντιπάλου» πριν βυθίσει εκείνος τα δικά σας.     

                  Αν πρόκειται να τη χρησιμοποιήσετε με μεγαλύτερα παιδιά (ηλικίες δημοτικού), φτιάξτε δύο πίνακες που αντί για γράμματα και αριθμούς θα έχουν φωνήματα, από τον συνδυασμό των οποίων θα προκύπτει η συλλαβή- στόχος. Αφού πει το παιδί τη συλλαβή- στόχο μπορείτε να του ζητήσετε να κατονομάσει και κάποιες λέξεις που είτε ξεκινούν με τη συλλαβή- στόχο είτε την περιέχουν.

            

                  Αν πρόκειται να τη χρησιμοποιήσετε με μικρότερα παιδιά, φτιάξτε μικρότερους πίνακες (3*3, 4*4) και αντί για φωνήματα τοποθετήστε εικόνες-λέξεις. Αφού κατονομάσει το παιδί δύο εικόνες- λέξεις ζητήστε του να σκεφτεί μία λέξη που να έχει σχέση και με τις δυο ή να σας πει τα κοινά τους χαρακτηριστικά ή να ονομάσει τα αντίθετά τους (οτιδήποτε έχει σχέση με τη δυσκολία την οποία δουλεύετε).

               Τα σημερινά παιδιά, λόγω του ότι έχουν γεννηθεί «μέσα» στην τεχνολογία,  ενθουσιάζονται με τα κλασσικά παιχνίδια ακόμα και με τις παραλλαγές τους. Τα αποτελέσματα που έχουν αυτές οι δραστηριότητες θα σας καταπλήξουν!

               « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)

Τι είναι η ΔΕΠ-Υ;

     Με τον όρο «Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα» περιγράφουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μερικά άτομα με την προσήλωση της προσοχής τους σε μία δραστηριότητα ενώ ενδέχεται, παράλληλα, να εμφανίζουν σωματική υπερδραστηριότητα.

Συμπτώματα  παιδιών με ΔΕΠ-Υ

·        Δυσκολία αφοσίωσης στη σχολική εργασία.

·        Δυσκολία συμμόρφωσης στις υποδείξεις.

·        Δυσκολία παραμονής/ ολοκλήρωσης δραστηριότητας.

·        Δυσκολία διατήρησης της υπομονής κατά την αναμονή (π.χ. αναμονή στη σειρά για παιχνίδι, για διάλογο, για φαγητό, κτλ).

·        Ακατάπαυστη ομιλία.

·        Δράση χωρίς προηγούμενη λογική σκέψη.

        Συνήθως τα χαρακτηριστικά των παιδιών με ΔΕΠ-Υ εκδηλώνονται μεταξύ 3 και 7 ετών. Η διάσπαση προσοχής, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα, θεωρούνται τόσο κοινά στην παιδική ηλικία, που συχνά η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ παραβλέπεται και τα χαρακτηριστικά της αποδίδονται σε άλλες καταστάσεις που μπορεί να συνυπάρχουν. 

Συμπτώματα ενηλίκων με ΔΕΠ-Υ

·        Δυσκολία στην ακολουθία οδηγιών.

·        Δυσκολία στη συγκέντρωση κατά την ανάγνωση.

·        Δυσκολία στην ανάκληση πληροφοριών.

·        Δυσκολία στην οργάνωση καθηκόντων.

·        Δυσκολία στην τήρηση προθεσμιών.

·        Αναβλητικότητα.

·        Δυσκολία στον έλεγχο του θυμού.

·        Απότομες εναλλαγές στην ψυχική διάθεση.

       Τα συμπτώματα των ενηλίκων ανεξάρτητα του βαθμού σοβαρότητας ποικίλουν ανάλογα της περίστασης. Συχνά, σημειώνονται διακυμάνσεις μεγάλου βαθμού, μπορεί να αποσυρθούν και να εκδηλώσουν αντικοινωνική συμπεριφορά, ή μπορεί να είναι υπερβολικά κοινωνικοί.

 Αντιμετώπιση της ΔΕΠ-Υ.

       Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα είναι σύνδρομο και δεν εξαλείφεται εξολοκλήρου. Ωστόσο μπορούμε με το κατάλληλο πρόγραμμα παρέμβασης να βελτιώσουμε σημαντικά τη ζωή ενός ατόμου με ΔΕΠ-Υ. Ξεκινάμε με δραστηριότητες που αυξάνουν τη συγκέντρωση προσοχής και ενισχύουν την αναμονή της σειράς του ατόμου. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα πρόγραμμα καθημερινών δραστηριοτήτων και ώστε το άτομο να έχει μία ρουτίνα. Τα άτομα με ΔΕΠ-Υ αγχώνονται υπερβολικά όταν δε γνωρίζουν τι θα ακολουθήσει, ένα πρόγραμμα μειώνει το άγχος τους· είναι απαραίτητο να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές. Επίσης, σημαντικό ρόλο έχει και η δομή του χώρου, π.χ. το γραφείο να είναι μακριά από πηγή ήχου. Τέλος, είναι απαραίτητη η επιβράβευση της προσπάθειας και όχι του αποτελέσματος για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου με ΔΕΠ-Υ.

        Όπως και σε κάθε άλλη διαταραχή ή έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση έχει καθοριστικό ρόλο στη δομή του προγράμματος παρέμβασης αλλά και στην μετέπειτα ποιότητα ζωής του ατόμου.

Πως βλέπουμε εμείς τα άτομα με ΔΕΠ και πως πραγματικά είναι.

      Η Caroline Kee στην ιστοσελίδα της BuzzFeed Life μέσω εικονογράφησης παρουσιάζει πως βλέπουμε εμείς τα άτομα με ΔΕΠ και πως πραγματικά είναι.

·        Η ΔΕΠ είναι περιπλοκότερη απ’ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν.

·        Συγκεντρώνεσαι αλλά υπάρχουν τόσες καθημερινές μικρολεπτομέρειες που εύκολα το αλλάζουν.

      Η ανάκτηση σκέψεων δεν είναι εύκολη διαδικασία.

·        Η ρουτίνα είναι πολύ σημαντική.

·        Αυτά θέλουμε να ακούσουμε.

    Επειδή είμαστε όπως όλοι οι άλλοι, υπάρχουν πράγματα που μας δυσκολεύουν αλλά και πράγματα στα οποία είμαστε τέλειοι!

    

   « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Ειδική γλωσσική διαταραχή

Τι είναι Ειδική γλωσσική διαταραχή;

       Με τον όρο « Ειδική γλωσσική διαταραχή» περιγράφουμε τη δυσκολία στην κατάκτηση της γλώσσας με τη μορφή καθυστέρησης, η οποία δε συνοδεύεται από άλλες διαταραχές.

Χαρακτηριστικά της ειδικής γλωσσικής διαταραχής

        Ως επί το πλείστον, τα παιδιά με ειδική γλωσσική διαταραχή μαθαίνουν τη γλώσσα με την ίδια ακολουθία με τους τυπικά αναπτυσσόμενους συνομήλικους αλλά με διαφορετικό ρυθμό.

       Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της συζήτησης με παιδιά με ΕΓΔ θα παρατηρήσετε πως:

·        δεν παίρνουν πρωτοβουλία στην έναρξη θέματος.

·        οι απαντήσεις τους είναι πολλές φορές εκτός θέματος.

·        δε χρησιμοποιούν ερωτήσεις.

·        δυσκολεύονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις.

·        δεν αυτοδιορθώνουν τα λάθη τους.

·        δεν χρησιμοποιούν όρους ευγενείας.

·        δυσκολεύονται στην άρθρωση.

·        δυσκολεύονται στην ανάγνωση.

·        χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας.

          Στην ΕΓΔ ο γραπτός λόγος εμφανίζεται διαταραγμένος αλλά με την πάροδο του χρόνου η διαταραχή αυτή εξαλείφεται.

Ειδική γλωσσική διαταραχή ή κάτι άλλο;

       Η διάγνωση της ΕΓΔ και πόσο μάλλον η διαφοροδιάγνωσή της από άλλη διαταραχή, απαιτεί τη συνεργασία πολλών ειδικών (π.χ. παιδιάτρου, παιδοψυχολόγου, νευρολόγου, λογοθεραπευτή). Κάθε παιδί παρουσιάζει τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά, τα οποία διαφοροποιούν την ΕΓΔ από άλλες διαταραχές και δεν είναι ασφαλές να βγάλουμε διάγνωση χωρίς τη συνεργασία με άλλες ειδικότητες.

      Ο ρόλος του λογοθεραπευτή είναι η εκτίμηση των γλωσσικών λειτουργιών και η δημιουργία κατάλληλου προγράμματος παρέμβασης ανάλογα με τον τομέα στον οποίον εντοπίστηκε η δυσκολία.

Αντιμετώπιση της ειδικής γλωσσικής διαταραχής

       Η ΕΓΔ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους πέντε τομείς της γλώσσας: σημασιολογία, πραγματολογία, σύνταξη, μορφολογία φωνολογία. Δουλεύοντας και ενισχύοντας αυτούς τους τομείς τα παιδιά με ΕΓΔ μαθαίνουν τη γλώσσα με καλύτερο ρυθμό. Παρακάτω θα δείτε κάποιες ενδεικτικές ασκήσεις που ενισχύουν τους τομείς της γλώσσας.

Ασκήσεις για τη σημασιολογία

Ασκήσεις για την πραγματολογία

Ασκήσεις για τη σύνταξη

Ασκήσεις για τη μορφολογία

  Ασκήσεις για τη φωνολογία

       Ο αγαπημένος τρόπος μάθησης των παιδιών, είναι το παιχνίδι. Τα παιδιά δε βαριούνται ποτέ να παίζουν και αφομοιώνουν καλύτερα μέσα από αυτό!

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος ΣΤ’)- Δυσλεξία

       Στην καθημερινότητά μας συχνά ακούμε και χρησιμοποιούμε τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να μας είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοιά του.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

       Με τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες» περιγράφουμε μία ομάδα πολύμορφων δυσκολιών, οι οποίες εκδηλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών διεργασιών, και αναφερόμαστε στη λειτουργία και εκμάθηση της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης και των μαθηματικών. Αυτές οι δυσκολίες είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως, από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μία μαθησιακή δυσκολία. Επίσης, μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρατηρούνται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (π.χ. λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική υστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (π.χ. πολιτισμικές διαφορές, υστερημένο γλωσσικό περιβάλλον, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), δεν είναι όμως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών (National Joint Committee of Learning Difficulties/ NJCLD, 1988).

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

·        Δυσαναγνωσία

·        Δυσορθογραφία

·        Αλεξία

·        Αγραφία/ δυσγραφία

·        Δυσαριθμησία

·        Δυσλεξία

Δυσλεξία

Τι είναι η δυσλεξία;

    Με τον όρο δυσλεξία περιγράφουμε τη δυσκολία ενός παιδιού (με φυσιολογική νοημοσύνη) να αποκτήσει ορισμένες φωνολογικές/ γραφοφωνημικές δεξιότητες (δεξιότητα ανάγνωσης, δεξιότητα ορθογραφημένης γραφής) ή και άλλες νοητικές δεξιότητες (αριθμητικές δεξιότητες).

Χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσλεξία.

    Αν φανταστείτε τη δυσλεξία σαν μία ομπρέλα, η οποία συμπεριλαμβάνει δύο ή και παραπάνω από τις άλλες μαθησιακές δυσκολίες ( δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, αλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία)· θα παρατηρήσετε πως τα χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσλεξία είναι κοινά χαρακτηριστικά με τις υπόλοιπες μαθησιακές δυσκολίες.

Αντιμετώπιση της δυσλεξίας

     Παρόλο που σήμερα γίνεται πρώιμη ανίχνευση μαθησιακών δυσκολιών από την προσχολική κιόλας ηλικία· η επίσημη διάγνωση δυσλεξίας γίνεται ύστερα από την ολοκλήρωση της Α’ δημοτικού, όπου το παιδί έχει διδαχτεί ανάγνωση και γραφή. Κάθε δυσλεξικός μαθητής διαφέρει στον τρόπο σκέψης και εκμάθησης από τους υπόλοιπους δυσλεξικούς μαθητές, για αυτό το πρόγραμμα παρέμβασης πρέπει να είναι εξειδικευμένο. Ωστόσο, οι δυσλεξικοί μαθητές έχουν ένα κοινό, το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι πιο ανεπτυγμένο από το αριστερό.

              

Δυστυχώς, στα σχολεία η ύλη και ο τρόπος διδασκαλίας στηρίζονται μόνο στην λεκτική ανάπτυξη. Ο δυσλεξικός μαθητής, έχει ένα διαφορετικό τρόπο εκμάθησης και όταν τον προσεγγίζουμε με διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας, βιασμένο σε εικόνες, τότε η απόδοση του θα είναι σε συνάρτηση με την ηλικία και την νοημοσύνη του. 

       Ας δούμε ένα παράδειγμα πώς να διδάξουμε την αλφάβητο με την εικονογραφική μέθοδο.

     Αντί απλά να διδάξουμε τη γραφή του γράμματος Σσ, το συμπεριλαμβάνουμε σε μία εικόνα, της οποίας το όνομα αρχίζει από το συγκεκριμένο γράμμα. Με αυτόν τον τρόπο το σχήμα του γράμματος απομνημονεύεται σε σχέση με το φθόγγο του και είναι εύκολο να ανακληθεί στην πορεία.

       

Οι δυσλεξικοί μαθητές αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες όχι μόνο στη μάθηση αλλά και στο περιβάλλον τους. Είναι σημαντικό λοιπόν, να επιβραβεύουμε κάθε τους προσπάθεια και κάθε τους επίτευγμα, όσο μικρό και αν είναι. Έτσι, ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους και τη διάθεσή τους για μάθηση και επίτευξη στόχων.

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Ε’)- Δυσαριθμησία

               Στην καθημερινότητά μας συχνά ακούμε και χρησιμοποιούμε τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να μας είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοιά του.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

       Με τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες» περιγράφουμε μία ομάδα πολύμορφων δυσκολιών, οι οποίες εκδηλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών διεργασιών, και αναφερόμαστε στη λειτουργία και εκμάθηση της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης και των μαθηματικών. Αυτές οι δυσκολίες είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως, από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μία μαθησιακή δυσκολία. Επίσης, μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρατηρούνται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (π.χ. λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική υστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (π.χ. πολιτισμικές διαφορές, υστερημένο γλωσσικό περιβάλλον, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), δεν είναι όμως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών (National Joint Committee of Learning Difficulties/ NJCLD, 1988).

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

·        Δυσαναγνωσία

·        Δυσορθογραφία

·        Αλεξία

·        Αγραφία/ δυσγραφία

·        Δυσαριθμησία

·        Δυσλεξία

Δυσαριθμησία

Τι είναι η δυσαριθμησία;

       Με τον όρο «δυσαριθμησία» περιγράφουμε την ανεπάρκεια στην εξέλιξη των αριθμητικών δεξιοτήτων, η οποία δεν οφείλεται σε νοητική υστέρηση, την ανεπαρκή εκπαίδευση, ακουστικά ή οπτικά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσαριθμησία:

Προσχολική ηλικία:

·        Δυσκολία αντίληψης μεγεθών και ποσοτήτων.

·        Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο (π.χ. δεξιά-αριστερά).

·        Δυσκολία κατηγοριοποίησης αντικειμένων με βάση μία λογική κατηγορία (π. χ. με βάση το σχήμα, με βάση το χρώμα, με βάση το μέγεθος).

·        Δυσκολία στην εκμάθηση αυτοματοποιημένης μέτρησης.

·        Δυσκολία αναγνώρισης τυπωμένων αριθμών.

·        Δυσκολία αντιστοίχισης ενός αριθμού με το πραγματικό του σύνολο (π.χ. 3 -> 3 μπισκότα).

·        Αδυναμία σειροθέτησης μεγεθών, αριθμών, κτλ.

·        Δυσκολία στην ολοκλήρωση εργασιών που χρειάζονται το συντονισμό ματιού- χεριού.

Σχολική ηλικία:

·        Δυσκολία στην εκμάθηση βασικών μαθηματικών πράξεων.

·        Δυσκολία στην εκμάθηση μαθηματικών συμβόλων.

·        Αδυναμία εκτέλεσης αυτόματων πράξεων (π.χ. 1+1=, 2+2=, 5+5= κτλ.).

·        Χρειάζεται πολύ χρόνο για να απαντήσει ακόμα και σε μία απλή πράξη και πολλές φορές απαντάει λάθος.

·        Δυσκολία στην αφαίρεση και τη διαίρεση περισσότερο απ’ ότι στην πρόσθεση.

·        Αδυναμία στην εκμάθηση της προπαίδειας.

·        Δυσκολία στην επιλογή των απαραίτητων πράξεων για την επίλυση ενός προβλήματος.

·        Αδυναμία διάκρισης και σωστής στοίχισης σε μία πράξη τις μονάδες, τις δεκάδες, τις εκατοντάδες, κτλ.

·        Μπερδεύει τη σειρά που ακολουθούμε κατά την εκτέλεση μια πράξης.

·        Αφαιρείται ενώ κάνει μία πράξη και συνεχίζει με άλλη (π. χ. ξεκινά με αφαίρεση και συνεχίζει με πρόσθεση).

·        Ξεχνάει να υπολογίσει τα κρατούμενα.

·        Παραλείπει, αντιστρέφει, αντικαθιστά ψηφία και σύμβολα.

·        Αδυναμία στην εκμάθηση και χρήση νομισμάτων (ευρώ και λεπτά του ευρώ).

·        Αδυναμία στην εκμάθηση της ώρας (π.χ. δεν διαβάζει τους δείκτες).

·        Αποφεύγει να παίζει παιχνίδια στρατηγικής (π.χ. επιτραπέζια παιχνίδια, σκάκι, τάβλι, κτλ) γιατί δε θυμάται τη σειρά του, το σκορ, κτλ.

·        Δυσκολία στην εκμάθηση μουσικών νότων.

Δυσαριθμησία ή άρνηση;

       Παρατηρείται πως πολλά παιδιά δεν τα πηγαίνουν καλά στο μάθημα των μαθηματικών, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως παρουσιάζουν δυσαριθμησία. Ο μαθητής που απλά δεν είναι «καλός» στα μαθηματικά παρουσιάζει κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά (που αφορούν τις πράξεις) τα οποία οφείλονται στην άρνηση του για τα μαθηματικά. Ο μαθητής αυτός με την κατάλληλη προσέγγιση και εξάσκηση παρουσιάζει βελτίωση σε αντίθεση με το μαθητή με δυσαριθμησία, στον οποίο η εξάσκηση και η μελέτη δεν φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Αντιμετώπιση της δυσαριθμησίας

       Όπως σε κάθε άλλη μαθησιακή δυσκολία έτσι και στην περίπτωση της δυσαριθμησίας ενισχύουμε αρχικά τη μνήμη με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος B’)- Δυσορθογραφία»). Στη συνέχεια, ενισχύουμε τον οπτικοκινητικό συντονισμό με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Δ’)- Δυσγραφία») και τον προσανατολισμό στο χώρο με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Γ’)- Αλεξία») και στο χρόνο. Παράλληλα, διδάσκουμε τις προμαθηματικές έννοιες: μικρό- μεγάλο, μικρότερο- μεγαλύτερο, ψηλό- κοντό, λίγα- πολλά, τόσα- όσα, κτλ και κάνουμε εξάσκηση με πολλές ασκήσεις, π.χ:

Επιπρόσθετα, δουλεύουμε και τη σειροθέτηση μεγεθών, ποσοτήτων και χρονολογικών αλληλουχιών με ασκήσεις, π.χ:

  

       Αφού έχουμε ολοκληρώσει με τις προμαθηματικές έννοιες, περνάμε στις μαθηματικές. Διδάσκουμε τους αριθμούς (ονομασία, γράφημα, αντιστοιχία σε σύνολο), ύστερα τις μαθηματικές πράξεις και τα σύμβολα τους (πρόσθεση +, αφαίρεση -, πολλαπλασιασμό *, διαίρεση /), την προπαίδεια, την ώρα, την έννοια του χρήματος, κτλ.

        Παρόλο που η δυσαριθμησία αποτελεί μία από τις μαθησιακές δυσκολίες, εάν δε διαγνωστεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, θα ακολουθεί το άτομο και στην ενήλικη ζωή του, δημιουργώντας δυσκολίες στην καθημερινότητά του, όπως:

·        Δυσκολία στον προσανατολισμό (π.χ. δεν μπορεί να διαβάσει χάρτες).

·        Απουσία αίσθησης χρόνου (π.χ. δεν μπορεί να βάλει τα γεγονότα σε λογική χρονολογική σειρά παρελθόν- παρόν- μέλλον).

·        Αδυναμία διαχείρισης χρόνου (π.χ. δεν είναι συνεπής στα ραντεβού του).

·        Αδυναμία εκτίμησης κάποιου λογαριασμού (π.χ. λογαριασμός super market).

·        Αδυναμία χειρισμού ενός τραπεζικού λογαριασμού.

·        Δυσκολία εύρεσης διαφόρων προσεγγίσεων για ένα πρόβλημα.

    Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση αποτελεί το ήμισυ της αντιμετώπισης οποιασδήποτε δυσκολίας!

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»