Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της Ομιλίας- Δυσαρθρία

Τι είναι οι Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της Ομιλίας;

        Ο όρος «Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της Ομιλίας» περιγράφει τις διαταραχές της ομιλίας που προέρχονται από νευρολογικές βλάβες, οι οποίες επηρεάζουν τον κινητικό σχεδιασμό και προγραμματισμό της ομιλίας.

        Οι Νευρογενείς Κινητικές Διαταραχές της ομιλίας είναι οι:

·        Δυσαρθρία

·        Απραξία

Δυσαρθρία

Τι είναι η Δυσαρθρία;

          Με τον όρο «Δυσαρθρία» περιγράφουμε τα προβλήματα στην προφορική επικοινωνία, τα οποία οφείλονται στην παράλυση, αδυναμία ή έλλειψη συντονισμού του μυϊκού συστήματος του λόγου.

Ποιων διαταραχών είναι αποτέλεσμα η δυσαρθρία;

 Πιθανές αιτίες της δυσαρθρίας είναι:

·        Το εγκεφαλικό επεισόδιο.

·        Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση.

·        Η εγκεφαλική παράλυση.

·        Η σκλήρυνση κατά πλάκας.

·        Ο όγκος στον εγκέφαλο.

·        Το σύνδρομο Guillain- Barre.

·        Η νόσος Huntington.

·        Η νόσος Parkinson.

·        Η νόσος Wilson.

Δυσαρθρία μπορεί να έχουν και οι ενήλικες και τα παιδιά.

Χαρακτηριστικά ομιλίας ατόμων με δυσαρθρία

        Αναλόγως με την περιοχή και την έκταση της βλάβης στο νευρικό σύστημα, ο ασθενής με δυσαρθρία μπορεί να παρουσιάσει τα παρακάτω συμπτώματα:

·        Περιορισμένη κίνηση σιαγόνας, χειλιών και γλώσσας.

·        «Μπερδεμένη» ομιλία.

·        Πολύ χαμηλή ένταση φωνής (μιλάει μετά βίας).

·        Απουσία ρυθμού στην ομιλία.

·        Αλλαγές στη φωνητική ποιότητα της φωνής (π.χ. βραχνάδα, ρινική ομιλία, κ.α).

   Πιο συγκεκριμένα, ο ασθενής παρουσιάζει τα παρακάτω συμπτώματα, ανάλογα με την περιοχή της βλάβης:

·        Η παράλυση του λάρυγγα επιφέρει αφωνία ή βραχνάδα.

·        Η βλάβη στη μαλακή υπερώα προκαλεί ρινολαλία.

·        Η παράλυση των γλωσσικών μυών δημιουργεί ανωμαλίες στην προφορά των συμφώνων (ν, λ, ρ, τ, δ ).

·        Η παράλυση των μυών των χειλιών επιφέρει ανωμαλίες στην προφορά των χειλικών φωνημάτων (π, β, φ ).

       Η πιο βαριά μορφή δυσαρθρίας, κατά την οποία το άτομο είναι εντελώς ανίκανο να εκφραστεί είναι η αναρθρία.

Δυσαρθρία και λογοθεραπεία

         Όπως σε κάθε άλλη διαταραχή ή δυσκολία στην επικοινωνία, ο λογοθεραπευτής ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, για να κατανοήσει την αιτία και το είδος της δυσαρθρίας. Στη συνέχεια, εξετάζει τη στοματοπροσωπική δομή του ασθενούς για να εκτιμήσει τη λειτουργία των δομών του προσώπου και την έκταση της βλάβης. Τέλος, αξιολογεί την ομιλία, συγκεκριμένα την αναπνοή, την άρθρωση και την προσωδία.

          Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ο λογοθεραπευτής σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, βασισμένο στις ανάγκες του ασθενούς. Οι συνηθέστεροι στόχοι στην περίπτωση της δυσαρθρίας είναι:

·        Η βελτίωση της αναπνοής (ενισχύεται η ένταση της φωνής).

·        Η βελτίωση του ρυθμού της ομιλίας.

·        Η ενίσχυση της κινητικότητας των μυών της γλώσσας, των χειλιών, της σιαγόνας.

·        Η ενδυνάμωση των παραπάνω μυών.

·        Η βελτίωση της άρθρωσης.

        Σε γενικές γραμμές αυτοί είναι οι στόχοι εάν ο ασθενής έχει φωνή. Στην περίπτωση της αναρθρίας, ο λογοθεραπευτής σχεδιάζει εναλλακτικές στρατηγικές επικοινωνίας για τον ασθενή, π.χ. χρήση φωνής από ηλεκτρονική συσκευή π.χ. tablet.

       

         Ο λόγος κατατάσσεται ανάμεσα στα πιο ισχυρά εργαλεία που κατέχει το ανθρώπινο είδος. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζονται έγκαιρα τα προβλήματα λόγου, για να μην αλλάζει αισθητά η ποιότητα ζωής του ατόμου.

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

Δέκα, είκοσι, τριάντα, σαράντα ιστορίες!

Σειροθέτηση

        Σειροθέτηση είναι η ικανότητά μας να βάζουμε σε ορισμένη σειρά σκέψεις, σχέδια και γεγονότα. Αναπτύσσοντας την ικανότητα της σειροθέτησης, μπορούμε με ευκολία να εκτελέσουμε μία εντολή, να κάνουμε μία μαθηματική πράξη, να διηγηθούμε μία ιστορία, να οργανώσουμε μία δραστηριότητα, κτλ.

        Συνήθως, όταν κάποιος δυσκολεύεται στη σειροθέτηση παράλληλα δυσκολεύεται:

·        Στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων (π.χ. φτιάχνω καφέ).

·        Στην εκτέλεση σύνθετων εντολών (π.χ. Πήγαινε στην κουζίνα, κλείσε το φούρνο και άναψε το μάτι και τον απορροφητήρα.)

·        Στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων (π.χ. πολλαπλασιασμός).

·        Στην παρακολούθηση της πλοκής ενός βιβλίου ή μιας ταινίας.

Με συνέπεια να υπάρχει και δυσκολία στη διαχείριση του χρόνου!

        Δυσκολίες στη σειροθέτηση αντιμετωπίζουν συνήθως:

·        Τα άτομα Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές

·        Τα άτομα με Νοητική Υστέρηση

·        Τα άτομα με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ)

·        Τα άτομα Μαθησιακές Δυσκολίες

·        Οι ασθενείς μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

·        Οι ασθενείς με άνοια

         Η ενίσχυση της σειροθέτησης επιτυγχάνεται μέσω της τοποθέτησης εικόνων ή γεγονότων σε μία λογική χρονολογική σειρά. Ωστόσο, παράλληλα βελτιώνεται και η προσοχή, η μνήμη, η αυτοδιόρθωση, η επίλυση προβλημάτων, η κριτική σκέψη, το λεξιλόγιο, η μορφοσυντακτική δομή, ο περιγραφικός λόγος, η κατανόηση γραπτού κειμένου.

         Παρακάτω θα βρείτε εικόνες δέκα ιστοριών 2 εικόνων/ 3 εικόνων/ 4 εικόνων/ 5 εικόνων που μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε για εξάσκηση στη σειροθέτηση γεγονότων, καθημερινών δραστηριοτήτων και αιτίου- αποτελέσματος.

Ιστορίες δύο εικόνων

        Ιστορίες τριών εικόνων

Ιστορίες τεσσάρων εικόνων

 Ιστορίες πέντε εικόνων

Ιδέες για ασκήσεις

         Αφού εκτυπώσετε και πλαστικοποιήσετε τις παραπάνω εικόνες, μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε ως εξής:

• Δώστε στο παιδί ανακατεμένες τις εικόνες, ζητήστε του να τις βάλει στη σωστή χρονολογική τους σειρά και να σας διηγηθεί την ιστορία.
• Δώστε στο παιδί ανακατεμένες τις εικόνες, ζητήστε του να τις βάλει στη σωστή χρονολογική τους σειρά και δώστε του 5-10 λέξεις να τις χρησιμοποιήσει στην ιστορία που θα σας διηγηθεί.
• Δώστε στο παιδί ανακατεμένες τις εικόνες και διηγηθείτε εσείς την ιστορία, για να τις βάλει στη σωστή χρονολογική τους σειρά.
• Δώστε στο παιδί μία εικόνα, ζητήστε να την περιγράψει και να φανταστεί τι μπορεί να συμβεί μετά. Δώστε του την επόμενη εικόνα και κάντε το ίδιο.

Επίσης:

• Δώστε στο παιδί ανακατεμένες γραμμένες προτάσεις και ζητήστε να τις βάλει στη σωστή χρονολογική τους σειρά (γραπτός λόγος).
• Ζητήστε από το παιδί να σας περιγράψει μία καθημερινή δραστηριότητα (π.χ. ντύσιμο, πλύσιμο δοντιών, κτλ).