Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Ε’)- Δυσαριθμησία

               Στην καθημερινότητά μας συχνά ακούμε και χρησιμοποιούμε τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να μας είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοιά του.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

       Με τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες» περιγράφουμε μία ομάδα πολύμορφων δυσκολιών, οι οποίες εκδηλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών διεργασιών, και αναφερόμαστε στη λειτουργία και εκμάθηση της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης και των μαθηματικών. Αυτές οι δυσκολίες είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως, από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μία μαθησιακή δυσκολία. Επίσης, μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρατηρούνται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (π.χ. λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική υστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (π.χ. πολιτισμικές διαφορές, υστερημένο γλωσσικό περιβάλλον, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), δεν είναι όμως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών (National Joint Committee of Learning Difficulties/ NJCLD, 1988).

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

·        Δυσαναγνωσία

·        Δυσορθογραφία

·        Αλεξία

·        Αγραφία/ δυσγραφία

·        Δυσαριθμησία

·        Δυσλεξία

Δυσαριθμησία

Τι είναι η δυσαριθμησία;

       Με τον όρο «δυσαριθμησία» περιγράφουμε την ανεπάρκεια στην εξέλιξη των αριθμητικών δεξιοτήτων, η οποία δεν οφείλεται σε νοητική υστέρηση, την ανεπαρκή εκπαίδευση, ακουστικά ή οπτικά προβλήματα.

Χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσαριθμησία:

Προσχολική ηλικία:

·        Δυσκολία αντίληψης μεγεθών και ποσοτήτων.

·        Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο (π.χ. δεξιά-αριστερά).

·        Δυσκολία κατηγοριοποίησης αντικειμένων με βάση μία λογική κατηγορία (π. χ. με βάση το σχήμα, με βάση το χρώμα, με βάση το μέγεθος).

·        Δυσκολία στην εκμάθηση αυτοματοποιημένης μέτρησης.

·        Δυσκολία αναγνώρισης τυπωμένων αριθμών.

·        Δυσκολία αντιστοίχισης ενός αριθμού με το πραγματικό του σύνολο (π.χ. 3 -> 3 μπισκότα).

·        Αδυναμία σειροθέτησης μεγεθών, αριθμών, κτλ.

·        Δυσκολία στην ολοκλήρωση εργασιών που χρειάζονται το συντονισμό ματιού- χεριού.

Σχολική ηλικία:

·        Δυσκολία στην εκμάθηση βασικών μαθηματικών πράξεων.

·        Δυσκολία στην εκμάθηση μαθηματικών συμβόλων.

·        Αδυναμία εκτέλεσης αυτόματων πράξεων (π.χ. 1+1=, 2+2=, 5+5= κτλ.).

·        Χρειάζεται πολύ χρόνο για να απαντήσει ακόμα και σε μία απλή πράξη και πολλές φορές απαντάει λάθος.

·        Δυσκολία στην αφαίρεση και τη διαίρεση περισσότερο απ’ ότι στην πρόσθεση.

·        Αδυναμία στην εκμάθηση της προπαίδειας.

·        Δυσκολία στην επιλογή των απαραίτητων πράξεων για την επίλυση ενός προβλήματος.

·        Αδυναμία διάκρισης και σωστής στοίχισης σε μία πράξη τις μονάδες, τις δεκάδες, τις εκατοντάδες, κτλ.

·        Μπερδεύει τη σειρά που ακολουθούμε κατά την εκτέλεση μια πράξης.

·        Αφαιρείται ενώ κάνει μία πράξη και συνεχίζει με άλλη (π. χ. ξεκινά με αφαίρεση και συνεχίζει με πρόσθεση).

·        Ξεχνάει να υπολογίσει τα κρατούμενα.

·        Παραλείπει, αντιστρέφει, αντικαθιστά ψηφία και σύμβολα.

·        Αδυναμία στην εκμάθηση και χρήση νομισμάτων (ευρώ και λεπτά του ευρώ).

·        Αδυναμία στην εκμάθηση της ώρας (π.χ. δεν διαβάζει τους δείκτες).

·        Αποφεύγει να παίζει παιχνίδια στρατηγικής (π.χ. επιτραπέζια παιχνίδια, σκάκι, τάβλι, κτλ) γιατί δε θυμάται τη σειρά του, το σκορ, κτλ.

·        Δυσκολία στην εκμάθηση μουσικών νότων.

Δυσαριθμησία ή άρνηση;

       Παρατηρείται πως πολλά παιδιά δεν τα πηγαίνουν καλά στο μάθημα των μαθηματικών, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως παρουσιάζουν δυσαριθμησία. Ο μαθητής που απλά δεν είναι «καλός» στα μαθηματικά παρουσιάζει κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά (που αφορούν τις πράξεις) τα οποία οφείλονται στην άρνηση του για τα μαθηματικά. Ο μαθητής αυτός με την κατάλληλη προσέγγιση και εξάσκηση παρουσιάζει βελτίωση σε αντίθεση με το μαθητή με δυσαριθμησία, στον οποίο η εξάσκηση και η μελέτη δεν φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Αντιμετώπιση της δυσαριθμησίας

       Όπως σε κάθε άλλη μαθησιακή δυσκολία έτσι και στην περίπτωση της δυσαριθμησίας ενισχύουμε αρχικά τη μνήμη με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος B’)- Δυσορθογραφία»). Στη συνέχεια, ενισχύουμε τον οπτικοκινητικό συντονισμό με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Δ’)- Δυσγραφία») και τον προσανατολισμό στο χώρο με ασκήσεις (βλ. άρθρο «Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Γ’)- Αλεξία») και στο χρόνο. Παράλληλα, διδάσκουμε τις προμαθηματικές έννοιες: μικρό- μεγάλο, μικρότερο- μεγαλύτερο, ψηλό- κοντό, λίγα- πολλά, τόσα- όσα, κτλ και κάνουμε εξάσκηση με πολλές ασκήσεις, π.χ:

Επιπρόσθετα, δουλεύουμε και τη σειροθέτηση μεγεθών, ποσοτήτων και χρονολογικών αλληλουχιών με ασκήσεις, π.χ:

  

       Αφού έχουμε ολοκληρώσει με τις προμαθηματικές έννοιες, περνάμε στις μαθηματικές. Διδάσκουμε τους αριθμούς (ονομασία, γράφημα, αντιστοιχία σε σύνολο), ύστερα τις μαθηματικές πράξεις και τα σύμβολα τους (πρόσθεση +, αφαίρεση -, πολλαπλασιασμό *, διαίρεση /), την προπαίδεια, την ώρα, την έννοια του χρήματος, κτλ.

        Παρόλο που η δυσαριθμησία αποτελεί μία από τις μαθησιακές δυσκολίες, εάν δε διαγνωστεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, θα ακολουθεί το άτομο και στην ενήλικη ζωή του, δημιουργώντας δυσκολίες στην καθημερινότητά του, όπως:

·        Δυσκολία στον προσανατολισμό (π.χ. δεν μπορεί να διαβάσει χάρτες).

·        Απουσία αίσθησης χρόνου (π.χ. δεν μπορεί να βάλει τα γεγονότα σε λογική χρονολογική σειρά παρελθόν- παρόν- μέλλον).

·        Αδυναμία διαχείρισης χρόνου (π.χ. δεν είναι συνεπής στα ραντεβού του).

·        Αδυναμία εκτίμησης κάποιου λογαριασμού (π.χ. λογαριασμός super market).

·        Αδυναμία χειρισμού ενός τραπεζικού λογαριασμού.

·        Δυσκολία εύρεσης διαφόρων προσεγγίσεων για ένα πρόβλημα.

    Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση αποτελεί το ήμισυ της αντιμετώπισης οποιασδήποτε δυσκολίας!

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»