Οι μαθησιακές δυσκολίες (μέρος Δ’)- Δυσγραφία

Στην καθημερινότητά μας συχνά ακούμε και χρησιμοποιούμε τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες», χωρίς να μας είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοιά του.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

       Με τον όρο «μαθησιακές δυσκολίες» περιγράφουμε μία ομάδα πολύμορφων δυσκολιών, οι οποίες εκδηλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα γλωσσικών διεργασιών, και αναφερόμαστε στη λειτουργία και εκμάθηση της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, της κατανόησης και των μαθηματικών. Αυτές οι δυσκολίες είναι εγγενείς στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να εκδηλώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μαζί με τις μαθησιακές δυσκολίες είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως, από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μία μαθησιακή δυσκολία. Επίσης, μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρατηρούνται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (π.χ. λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική υστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (π.χ. πολιτισμικές διαφορές, υστερημένο γλωσσικό περιβάλλον, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), δεν είναι όμως αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών (National Joint Committee of Learning Difficulties/ NJCLD, 1988).

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

·        Δυσαναγνωσία

·        Δυσορθογραφία

·        Αλεξία

·        Αγραφία/ δυσγραφία

·        Δυσαριθμησία

·        Δυσλεξία

Δυσγραφία

Τι είναι η δυσγραφία;

       Με τον όρο «δυσγραφία» περιγράφουμε την αδυναμία κατάκτησης της «σωστής» γραφής με φτωχή οργάνωση του γραπτού τόσο σε επίπεδο γραμμής όσο και σε επίπεδο σελίδας.

Χαρακτηριστικά που αποτελούν ενδείξεις για δυσγραφία:

·        Αποφυγή δραστηριοτήτων ζωγραφικής και γραφής

·        Ανορθόδοξη στάση σώματος, τοποθέτηση καρπού και σφίξιμο δακτύλων κατά το γράψιμο

·        Λανθασμένη κατεύθυνση γραφής

·        Κακή χρήση γραμμών και περιθωρίων στο τετράδιο

·        Κακή οργάνωση της σελίδας και της σκέψης

·        Πολλή χρήση της σβήστρας

·        Δυσκολία στη δομή, στη σύνταξη και στη γραμματική

·        Μειωμένης ταχύτητας αντιγραφή και γραφή

·        Ψιθύρισμα και λεκτικά σήματα κατά τη γραφή

·        Ανάμειξη κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων

·        Άνισο μέγεθος και σχήμα γραμμάτων

·        Ασυνήθιστη κλίση γραμμάτων

·        Ημιτελή γράμματα ή λέξεις σε προτάσεις

·        Ανομοιογενή διαστήματα μεταξύ λέξεων

·        Απουσία σημείων στίξης

·        Δυσανάγνωστο γραπτό

·        Μεγάλη απόκλιση μεταξύ του προφορικού και γραπτού λόγου

Δυσγραφία ή κακογραφία;

       Παρόλο που ο γραπτός λόγος διδάσκεται στο σχολείο, το παιδί έρχεται σε επαφή με τη δεξιότητα της (προ)γραφής από τα 2 έτη. Από αυτή την ηλικία ξεκινά να χρησιμοποιεί τον μαρκαδόρο και να μουτζουρώνει στο χαρτί και κατακτά σιγά σιγά τη δεξιότητα της γραφής. Εάν το παιδί κάνε «κακή» αρχή σε ασκήσεις πρώτης γραφής και δεν έχει την απαραίτητη προσοχή από το γονιό και το δάσκαλο, μπορεί να αναπτύξει γρήγορη και άσχημη γραφή, δηλαδή κακογραφία. Η κακογραφία δεν αποτελεί μαθησιακή δυσκολία, σε αντίθεση με την δυσγραφία, τα λάθη είναι λάθη απροσεξίας. Όταν το παιδί δίνει προσοχή στο γραπτό του, το γραπτό είναι ευανάγνωστο και τακτοποιημένο.

Ενίσχυση της ανάπτυξης της «σωστής» γραφής

        Η ανάπτυξη της «σωστής» (προ)γραφής ξεκινά από τη σωστή στάση του σώματος, τη σωστή θέση επιφάνειας γραφής και του σωστού τρόπου κρατήματος του εργαλείου γραφής.

       Το εργαλείο γραφής καλό θα ήταν να είναι μαλακό και να έχει σβήστρα στην κορυφή. Σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται το παιδί, ξεκινάμε με ασκήσεις προγραφής ( ασκήσεις οπτικοκινητικού συντονισμού- γραφή σχημάτων σε πλαίσιο, γραφή σχημάτων πάνω σε τελίτσες, περιγράμματα, γραφή σχημάτων πάνω σε τελίτσες, γραφή γραμμάτων πάνω σε τελίτσες).

       Για την αποτελεσματικότερη εκμάθηση των γραμμάτων (αντιστοίχιση του γράμματος με το φθόγγο που συμβολίζει), γεμίζουμε το γράμμα με καπάκια, αυτοκόλλητα, χρωματιστά χαρτάκια, ζωγραφίζουμε βούλες, κτλ. Στη συνέχεια, σχηματίζουμε το γράμμα από μνήμης με πέτρες, στην άμμο, με αφρό, κτλ. Έπειτα, σχηματίζουμε το γράμμα με το μολύβι πατώντας σε τελίτσες και τέλος σχηματίζουμε τα γράμματα από μνήμης στο χαρτί.

       Η γραφή είναι μια αναπτυξιακή διαδικασία κατά την οποία τα παιδιά μαθαίνουν τις απαραίτητες κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για να γράψουν, καθώς και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να μεταφέρουν τη σκέψη τους στο γραπτό. Επομένως η γραφή εκ φύσεως, είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός και απαιτεί τόσο κινητικές δεξιότητες, όσο και δεξιότητες επεξεργασίας των πληροφοριών. Εάν παρατηρείτε κάποια δυσκολία στο γραπτό λόγο του παιδιού, μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση!

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»