Στοματική αμυντικότητα: Τι είναι και πως ελαττώνεται;

       Πολλές φορές ακούμε γονείς να εκφράζουν παράπονα για τα παιδιά τους όπως, «Δεν τρώει τίποτα σχεδόν.», «Αρνείται να χρησιμοποιήσει πιρούνι, τρώει με τα χέρια.», «Τρώει μόνο συγκεκριμένα φαγητά.», «Αρνείται να βουρτσίσει τα δόντια.», «Τρώει τα νύχια του.», «Μασάει το καπάκι από το στυλό.» κ.α. Τα παιδιά με τα παραπάνω συμπτώματα ενδεχομένως να παρουσιάζουν στοματική αμυντικότητα.

        Η στοματική αμυντικότητα είναι η αποφυγή ορισμένων υφών τροφίμων ή πραγμάτων μέσα και γύρω από το στόμα. Τα παιδιά με στοματική αμυντικότητα δεν αποφεύγουν ορισμένες τροφές μόνο επειδή δεν απολαμβάνουν τη γεύση τους αλλά επειδή δεν τους αρέσει και η υφή τους. Επίσης, δεν παίρνουν την τροφή από το κουτάλι/πιρούνι με τα χείλη αλλά με τα δόντια. Επιπλέον, το αντανακλαστικό της εξεμέσεως ενεργοποιείται εύκολα.

        Η ελάττωση της στοματικής αμυντικότητας δεν ξεκινάει από το στόμα αλλά από το σώμα. Πρώτα ενημερώνουμε το παιδί για το τι πρόκειται να κάνουμε (αν θα το αγγίξουμε με τα χέρια ή με κάποιο παιχνίδι, αν θα το αγκαλιάσουμε, κτλ.). Οι εκπλήξεις απαγορεύονται. Ξεκινάμε με πιέσεις/ αγγίγματα στο σώμα, όταν θα έχει εξοικειωθεί, συνεχίζουμε στο πρόσωπο. Αγγίζουμε το παιδί με διάφορα λούτρινα παιχνίδια μακριά από την περιοχή του στόματος. Μπορούμε να κάνουμε μασάζ ξεκινώντας από το μέτωπο, τα μάγουλα ενώ σταδιακά κατευθυνόμαστε στην εξωτερική περιοχή του στόματος. Στη συνέχεια, παίζουμε με διάφορες σφυρίχτρες, καλαμάκια, φούσκες, φουρφούρια κτλ. Τελευταίο δουλεύουμε το εσωτερικό του στόματος με διαφορετικές υφές, γεύσεις, θερμοκρασίες τροφίμων.

       Όταν το παιδί αντιδρά αρνητικά, δεν επιμένουμε. Ο αντιπερισπασμός με τραγούδια, παραμύθια και δραστηριότητες που απολαμβάνει, είναι ένας καλός τρόπος να το καθησυχάσουμε. Επίσης, το παιχνίδι με το ίδιο το φαγητό είναι ένας καλός τρόπος να ελαττωθεί η αμυντικότητα. Δώστε στο παιδί σ’ ένα πιάτο/ δίσκο/ λαδόκολλα τροφές με διαφορετικές υφές (λάδι, κρέμα, ντοματοπελτέ, γιαούρτι, κ.α.) και αφήστε το να παίξει. Μ’ αυτόν τον τρόπο εξερευνά με τα χέρια την υφή των τροφών και στη συνέχεια είναι πιο εύκολο να τις εισάγει και στο στόμα.

         Τα παιδιά με στοματική αμυντικότητα έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά ωστόσο κάθε παιδί είναι διαφορετικό και χρειάζεται το δικό του προσωπικό πρόγραμμα παρέμβασης. Απευθυνθείτε σε έναν λογοθεραπευτή ή εργοθεραπευτή ειδικό στις διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας, ο οποίος θα περιορίσει τη στοματική αμυντικότητα με το κατάλληλο για το εκάστοτε παιδί θεραπευτικό πρόγραμμα.

“…Το να έχεις αισθητηριακή αμυντικότητα είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα σκοτεινό παρκινγκ. Μόνος, αργά τη νύχτα. Καθώς περπατάς μέσα σ’ αυτό το σκοτεινό περιβάλλον τα μάτια και τα αυτιά σου είναι συνεχώς ενεργά για τον εντοπισμό κινδύνου. Η καρδιά σου χτυπά. Είσαι σε ένταση, έτοιμος να δράσεις, να τρέξεις, να παλέψεις. Αναπηδάς στον κάθε ήχο. Σε αυτόν τον σκοτεινό χώρο οι αισθήσεις σου εντείνονται για να συλλάβουν έστω και την παραμικρή πληροφορία από το περιβάλλον και προδιαθέτουν για προστασία και άμυνα. Αργότερα, όταν θα είσαι στο σπίτι σου ασφαλής, οι αισθήσεις σου θα επιστρέψουν στην τυπική τους κατάσταση. Τα παιδιά με αισθητηριακή αμυντικότητα είναι «κολλημένα» στο παρκινγκ.” (από το βιβλίο Sensory defensiveness in children aged 2-12: An intervention guide for parents and other caregivers).

        « Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης- αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής- αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»